Shophouse

Shophouse là một loại hình kiến trúc độc đáo, kết hợp không gian kinh doanh ở tầng trệt và không gian sinh sống ở các tầng trên, thường thấy ở các thành phố Đông Nam Á như Singapore, Malaysia, và Việt Nam. Loại hình này không chỉ mang giá trị kiến trúc mà còn phản ánh lịch sử và văn hóa địa phương, đặc biệt trong các khu phố cổ như Chợ Lớn ở TP.HCM hoặc phố cổ Hội An.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng ở một số bối cảnh, đặc biệt là ở Mỹ, thuật ngữ “shouse” (viết liền hoặc cách) có thể ám chỉ nhà kết hợp xưởng làm việc và nơi ở, nhưng từ “shophouse” thường được hiểu theo nghĩa Đông Nam Á. Bài viết này sẽ tập trung vào định nghĩa phổ biến ở Đông Nam Á, với một số đề cập đến sự khác biệt nếu cần.

Lịch sử và Ý nghĩa
Shophouse bắt đầu xuất hiện từ đầu thế kỷ 19, đặc biệt trong thời kỳ thuộc địa ở Đông Nam Á. Ví dụ, tại Singapore, kế hoạch quy hoạch đô thị năm 1822 của Sir Stamford Raffles đã quy định shophouse phải có lối đi che phủ (five-foot way), tạo nên cảnh quan đô thị đồng nhất và thuận tiện cho người đi bộ.

Loại hình này lan rộng sang Malaysia, Indonesia (gọi là “rumah toko” hoặc “ruko”), Thái Lan, và Philippines, mỗi nơi mang nét đặc trưng văn hóa riêng. Shophouse không chỉ là nơi kinh doanh mà còn là biểu tượng của sự giao thoa văn hóa, kinh tế, và cộng đồng, góp phần vào sự phát triển đô thị bền vững.

Một chi tiết bất ngờ: ở Hong Kong và Macao, shophouse tương tự được gọi là “Tong lau,” với sự phát triển thêm vào năm 1876 khi chính quyền thuộc địa cho phép mở rộng không gian sống trên mái hiên.